16 lipca – Święto Matki Bożej Szkaplerznej. Wszystko, co powinieneś wiedzieć o szkaplerzu
Najświętsza Maryja Panna z góry Karmel
Szkaplerz karmelitański
Dzisiejsze
wspomnienie zwraca nas ku Maryi objawiającej się na górze Karmel, znanej
już z tekstów Starego Testamentu – z historii proroka Eliasza (1 Krl
17, 1 – 2 Krl 2, 25). W XII wieku po Chrystusie do Europy przybyli,
prześladowani przez Turków, duchowi synowie Eliasza, prowadzący życie
kontemplacyjne na Karmelu. Również w Europie spotykali się z niechęcią.
Jednakże Stolica Apostolska, doceniając wyrzeczenia i umartwienia, jakie
podejmowali zakonnicy, ułatwiała zakładanie nowych klasztorów. Szczególnie
szybko zakon rozwijał się w Anglii, do czego przyczynił się m.in.
wielki czciciel Maryi, św. Szymon Stock, szósty przełożony generalny
zakonu karmelitów. Wielokrotnie błagał on Maryję o ratunek dla zakonu. W
czasie jednej z modlitw w Cambridge, w nocy z 15 na 16 lipca 1251 r.,
ujrzał Bożą Rodzicielkę w otoczeniu Aniołów. Podała mu Ona brązową
szatę, wypowiadając jednocześnie słowa: Przyjmij, synu,
szkaplerz twego zakonu, jako znak mego braterstwa, przywilej dla ciebie i
wszystkich karmelitów. Kto w nim umrze, nie zazna ognia piekielnego.
Oto znak zbawienia, ratunek w niebezpieczeństwach, przymierze pokoju i
wiecznego zobowiązania. Szymon
Stock z radością przyjął ten dar i nakazał rozpowszechnienie go w całej
rodzinie zakonnej, a z czasem również w świecie. W XIV wieku Maryja
objawiła się papieżowi Janowi XXII, polecając mu w opiekę „Jej zakon”
karmelitański. Obiecała wówczas obfite łaski i zbawienie osobom
należącym do zakonu i wiernie wypełniającym śluby. Obiecała również
wszystkim, którzy będą nosić szkaplerz, że wybawi ich z czyśćca w
pierwszą sobotę po ich śmierci. Cały szereg papieży wypowiedziało się z
pochwałami o tej formie czci Najświętszej Maryi i uposażyło to
nabożeństwo licznymi odpustami. Wydali oni około 40 encyklik i innych
pism urzędowych w tej sprawie. Do
spopularyzowania szkaplerza karmelitańskiego przyczyniło się
przekonanie, że należących do bractwa szkaplerza Maryja wybawi z
płomieni czyśćca w pierwszą sobotę po ich śmierci. Tę wiarę po części
potwierdzili papieże swoim najwyższym autorytetem namiestników
Chrystusa. Takie orzeczenie wydał jako pierwszy Paweł V 29 czerwca 1609
r., Benedykt XIV je powtórzył (+ 1758). Podobnie wypowiedział się papież
Pius XII w liście do przełożonych Karmelu z okazji 700-lecia
szkaplerza. Nie ma jednak ani jednego aktu urzędowego Stolicy
Apostolskiej, który oficjalnie i w pełni aprobowałby ten przywilej. O
przywileju sobotnim milczą najstarsze źródła karmelitańskie. Po raz
pierwszy wiadomość o objawieniu szkaplerza pojawia się dopiero w roku
1430. Nabożeństwo szkaplerza
należało kiedyś do najpopularniejszych form czci Matki Bożej. Jeszcze
dzisiaj spotyka się bardzo wiele obrazów Matki Bożej Szkaplerznej (z
Góry Karmel), ołtarzy i kościołów. We Włoszech jest kilkaset kościołów
Matki Bożej z Góry Karmel, w Polsce blisko setka. Wiele obrazów i figur
pod tym wezwaniem zasłynęło cudami, tak iż są miejscami pątniczymi.
Niektóre z nich zostały koronowane koronami papieskimi. Szkaplerz w obecnej formie jest bardzo wygodny do noszenia. Można nawet zastąpić go medalikiem szkaplerznym. Z całą pewnością noszenie szkaplerza mobilizuje i przyczynia się do powiększenia nabożeństwa ku Najświętszej Maryi Pannie. Szkaplerz
nosili liczni władcy europejscy i niemal wszyscy królowie polscy (od
św. Jadwigi i Władysława Jagiełły poczynając), a także liczni święci,
również spoza Karmelu, m.in. św. Jan Bosko, św. Maksymilian Maria Kolbe i
św. Wincenty a Paulo. Sama Matka Boża, kończąc swoje objawienia
w Lourdes i Fatimie, ukazała się w szkaplerzu, wyrażając przy tym wolę,
by wszyscy go nosili. Na wzór szkaplerza karmelitańskiego powstały także inne, jednakże ten pozostał najważniejszy i najbardziej powszechny. W wieku 10 lat przyjął szkaplerz karmelitański także Jan Paweł II. Nosił go do śmierci. Święto
Matki Bożej z Góry Karmel karmelici obchodzili od XIV w. Benedykt XIII
(+ 1730) zatwierdził je dla całego Kościoła. W Polsce otrzymało to
święto nazwę Matki Bożej Szkaplerznej. 
Szkaplerz
początkowo był wierzchnią szatą, której używali dawni mnisi w czasie
codziennych zajęć, aby nie brudzić habitu. Spełniał więc rolę fartucha
gospodarczego. Potem przez szkaplerz rozumiano szatę nałożoną na habit.
Pisze o nim już reguła św. Benedykta w kanonie 55 dotyczącym ubrania i
obuwia braci. Wszystkie dawne zakony noszą po dzień dzisiejszy
szkaplerz. Współcześnie szkaplerz oznacza strój, który jest znakiem
zewnętrznym przynależności do bractwa, związanego z jakimś konkretnym
zakonem.
Tak więc istnieje szkaplerz: brunatny – karmelitański (w. XIII); czarny – serwitów (w. XIV), od roku 1860 kamilianów; biały – trynitarzy, mercedariuszów (w. XIV), Niepokalanego Serca Maryi (od roku 1900); niebieski – teatynów (od roku 1617) i Niepokalanego Poczęcia Maryi (w. XIX); czerwony – męki Pańskiej; fioletowy – lazarystów (1847) i żółty – św. Józefa (w. XIX). Ponieważ
było niewygodnie nosić szkaplerz taki, jaki nosili przedstawiciele
danego zakonu, dlatego z biegiem lat zamieniono go na dwa małe kawałki
płótna, zazwyczaj z odpowiednim wizerunkiem na nich. Na dwóch tasiemkach
noszono go w ten sposób, że jedno płócienko było na plecach (stąd nazwa
łacińska scapulare), a
druga na piersi. Taką formę zachowały szkaplerze do dnia dzisiejszego. W
roku 1910 papież św. Pius X zezwolił ze względów praktycznych na
zastąpienie szkaplerza medalikiem szkaplerznym.
W przypadku szkaplerza
karmelitańskiego na jednym kawałku powinien być umieszczony wizerunek
Matki Bożej Szkaplerznej, a na drugim – Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Jedna część powinna spoczywać na piersiach, a druga – na plecach.
Szkaplerz musi być poświęcony według specjalnego obrzędu. Szkaplerz,
będący znakiem maryjnym, zobowiązuje do chrześcijańskiego życia, ze
szczególnym ukierunkowaniem na uczczenie Najświętszej Maryi Dziewicy
potwierdzanym codzienną modlitwą Pod Twoją obronę.
Pytania i odpowiedzi dotyczące szkaplerza świętego
1. Jakie są warunki przyjęcia szkaplerza?
Istnieje jeden zasadniczy warunek:
niewymuszone, szczere i świadome pragnienie przyjęcia szkaplerza oraz
zawierzenia siebie Maryi w tym znaku. Zawierzenie to obejmuje decyzję
dzielenia z Maryją własnej codzienności i naśladowania Jej stylu życia.
2. Jak przygotować się do przyjęcia szkaplerza?
Przygotowanie powinno wyrazić się odbyciem
sakramentalnej spowiedzi, aby w czasie przyjmowania szkaplerza
znajdować się w stanie łaski uświęcającej. Umożliwi to Maryi
skuteczniejsze oddziaływanie i pomoc oddanemu Jej człowiekowi.
3. Czy do przyjęcia szkaplerza konieczna jest spowiedź?
Jeżeli spowiedź jest możliwa i nie ma
żadnej przeszkody, by ją odbyć, powinna poprzedzić przyjęcie szkaplerza.
Istnieją jednak sytuacje, w których spowiedź nie jest możliwa: np.
związek niesakramentalny, którego stanu nie da się obecnie uregulować z
powodu istniejącej przeszkody kanonicznej. W takich okolicznościach
można przyjąć szkaplerz wyrażając pragnienie, by Maryja w tym znaku
pomogła wytrwać w dobrym i – gdy ustanie przeszkoda – uregulować życie
sakramentalne.
4. Czy szkaplerz trzeba przyjąć osobiście?
Tak, szkaplerz trzeba przyjąć osobiście.
Domaga się tego powaga samego znaku jak i charakter relacji z Maryją,
która pragnie nawiązać z każdym z nas indywidualną, intymną i
niepowtarzalną relację.
5. Czy osoba świecka może ważnie przyjąć do szkaplerza?
Osoba świecka nie może ważnie przyjąć innej osoby do szkaplerza.
6. Kto może mnie przyjąć do szkaplerza?
Do szkaplerza może ważnie przyjąć każdy
kapłan zakonny lub diecezjalny oraz diakon, posługując się zatwierdzonym
przez Stolicę Świętą obrzędem.
7. Czy mogę nałożyć szkaplerz osobie starszej lub chorej?
Można nałożyć szkaplerz osobie starszej
lub chorej. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to oficjalne przyjęcie
do szkaplerza. Gdy ustanie przeszkoda choroby, osoba powinna udać się do
kapłana z prośbą o nałożenie szkaplerza. Jeśli z powodu starości nie
może tego uczynić, trzeba poprosić kapłana do domu, aby takiego
nałożenia dokonał.
8. Gdzie mogę znaleźć obrzęd nałożenia szkaplerza?
Tekst obrzędu można znaleźć na stronie internetowej http://www.karmel.pl.
Znajduje się on również w Nowennie Szkaplerznej, którą można zamówić w
karmelitańskim Wydawnictwie, pisząc na adres: Wydawnictwo Karmelitów
Bosych, ul. Z. Glogera 5, 31-222 Kraków, lub dzwoniąc na numer tel.
(012) 416 85 00.
9. Skąd wziąć szkaplerz?
Szkaplerz można nabyć w każdym klasztorze
karmelitów bosych i karmelitanek bosych udając się tam osobiście lub
pisząc na adres któregoś z tych klasztorów.
10. Co to jest księga szkaplerzna?
Księga Szkaplerzna to dokument zawierający wykaz osób, które przyjęły szkaplerz.
11. Czy muszę wpisać się do księgi szkaplerznej?
Księga Szkaplerzna to dokument świadczący o
ludzkiej wierze w pośrednictwo Maryi. Wszyscy przyjmujący szkaplerz
zachęcani są do pozostawienia w niej swych podstawowych danych: imię i
nazwisko, wiek, miejsce zamieszkania. Wpis do Księgi Szkaplerznej nie
jest jednak warunkiem przyjęcia szkaplerza i jeśli ktoś nie chce, nie
musi takiego wpisu dokonywać.
12. Jak wpisać się do księgi szkaplerznej?
Jeśli osoba przyjmuje szkaplerz w innym
miejscu niż klasztor karmelitański, który posiada Księgę Szkaplerzną, a
chce do takiej Księgi być wpisana, wystarczy, że prześle informację o
fakcie przyjęcia szkaplerza na adres: Karmelici Bosi, Czerna 79, 32-065
Krzeszowice. Informacja powinny obejmować dane: a) miejsce i datę
przyjęcia szkaplerza; b) imię, nazwisko i wiek osoby, która przyjęła
szkaplerz; c) imię i nazwisko kapłana, który szkaplerz nakładał.
13. Co zrobić ze zniszczonym szkaplerzem?
Jeśli osoba nosiła szkaplerz sukienny,
który uległ zniszczeniu i chce założyć nowy, stary szkaplerz najlepiej
spalić. Nie powinno się go wyrzucać do śmieci ze względu na szacunek dla
Maryi, od której ten znak otrzymaliśmy.
14. Czy ponownego nałożenia szkaplerza musi dokonać kapłan?
Osoba, która zmienia stary szkaplerz na
nowy czyni to sama. Nie potrzeba prosić o to kapłana. W sytuacji, gdy
szkaplerz został odrzucony z pogardy, ponowne nałożenie go, po dobyciu
spowiedzi, powinno dokonać się rękami kapłana.
15. Czy potrzebny jest obrzęd nałożenia szkaplerza?
Forma noszonego szkaplerza (z sukna czy
medalik) jest osobistym wyborem konkretnego człowieka. Natomiast
uczestnictwo w łaskach z nim związanych wymaga przyjęcia według obrzędu
zatwierdzonego przez Stolicę Świętą. Oczywiście każdy może sobie założyć
medalik szkaplerzny na szyję i z pewnością Maryja będzie mu w życiu
towarzyszyć. Jednak uczestnictwo w łaskich związanych z szkaplerzem
karmelitańskim wymaga pełnej formy przyjęcia tego znaku.
16. Kiedy mogę przyjąć szkaplerz?
Szkaplerz można przyjąć w dowolnym,
wybranym przez siebie dniu. Szczególnej jednak wymowy nabiera jego
przyjęcie w jakieś święto maryjne. Wówczas związek z Maryją staje się
jeszcze bardziej wyraźny.
17. Czy przyjęcie szkaplerza można co jakiś czas odnawiać?
Raz dokonanego obrzędu przyjęcia
szkaplerza z rąk kapłana nie trzeba powtarzać. Istnieje natomiast piękny
zwyczaj ponawiania swego oddania się Maryi każdego roku, w rocznicę
przyjęcia szkaplerza. Zwyczaj ten nie ma określonej formy. Najczęściej
wyraża go nawiedzenie kościoła, podziękowanie Maryi za łaskę przyjęcia
Jej znaku oraz ponowienie w sercu aktu zawierzenia się Jej.
Opracował: Jerzy Zieliński OCD
Za: www.szkaplerz.pl
Akt osobistego oddania się Królowej Karmelu
Święta Dziewico z Góry Karmel, obieram sobie dzisiaj Ciebie za Orędowniczkę, Opiekunkę i Matkę moją. Postanawiam sobie mocno i przyrzekam, że Cię nigdy nie opuszczę, nie powiem i nie uczynię nic przeciwko Tobie. Nie pozwolę nigdy, aby inni cokolwiek czynili, co uwłaczałoby Twojej czci.
Błagam Cię przyjmuj mnie na zawsze za dziecko swoje. Bądź mi pomocą we wszystkich moich potrzebach duszy i ciała oraz w pracy dla innych.
Oddaję się Tobie Maryjo, poświęcam Ci ciało i duszę moją. Orędowniczko Szkaplerza Świętego, nie opuszczaj mnie w pracy codziennej i okaż swe czyste Oblicze w godzinę śmierci mojej. Amen
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz