środa, 29 maja 2013

Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa-Publiczne świadectwo wiary i pobożnościi










Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi ChrystusaDrukuj










piątek, 08 czerwca 2012 02:07
Procesja Bożego CiałaProcesja Bożego CiałaPubliczne świadectwo wiary i pobożności

"Kościół żyje dzięki Eucharystii [Ecclesia de Eucharistia vivit]"Ta prawda wyraża nie tylko codzienne doświadczenie wiary, ale zawiera w sobie istotę tajemnicy Kościoła. Na różne sposoby Kościół doświadcza z radością, że nieustannie urzeczywistnia się obietnica: «A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata» (Mt 28,20). Dzięki Najświętszej Eucharystii, w której następuje przeistoczenie chleba i wina w Ciało i Krew Pana, raduje się tą obecnością w sposób szczególny.

Od dnia Zesłania Ducha Świętego, w którym Kościół – Lud Nowego Przymierza, rozpoczął swoje pielgrzymowanie ku ojczyźnie niebieskiej, Najświętszy Sakrament niejako wyznacza rytm jego dni, wypełniając je ufną nadzieją”.

bł. Jan Paweł II, Eclesia de Eucharistia , nr 1

 

Świętowanie

Celebracja misteriów Chrystusa w roku liturgicznym wyraża się w świętowaniu niedzieli, świąt, czy też uroczystości. Tym razem chcemy zatrzymać się nad uroczystością Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, potocznie zwanym świętem Bożego Ciała. W różnych regionach Polski jest ona świętowana na wiele sposobów. Wiąże się także, z procesją eucharystyczną do czterech ołtarzy, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu.

Geneza uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa

Bezpośrednią przyczyną powstania święta Bożego Ciała były objawienia bł. Julianny z Cornillon, która od roku 1209 miała widzenia jasnej tarczy z widoczną ciemną plamą, którą interpretowano jako brak wśród kościelnych świąt specjalnego dnia, w którym można czcić Najświętszy Sakrament. Pod wpływem tych objawień bp Robert w roku 1246 ustanowił takie święto dla diecezji Liege, natomiast w roku 1252 legat papieski rozszerzył je na Germanię. W roku 1264 papież Urban IV bullą „Transiturus” ustanowił święto Bożego Ciała  dla całego Kościoła.

Wśród przyczyn powstania Bożego Ciała należy wymienić:

  • pragnienie oglądania Hostii

  • utrwalenie się przechowywania Eucharystii w trosce o chorych

  • wprowadzenie podniesienia kielicha i Hostii

  • kwestionowanie realnej obecności Chrystusa w Eucharystii, przypomniane na Soborze Laterańskim IV

  • wizje Julianny z Cornillon


Papież ustanawiając nowe święto określił jego cel: przepraszanie Chrystusa za zniewagi Najświętszego Sakramentu, przeciwstawianie się herezjom, uczczenie ustanowienia Eucharystii, zachęcanie do przyjmowania komunii świętej w tym dniu. Był to nowy element, gdyż dotychczas nie było zachęt ze strony duchowieństwa do komunikowania poza Wielkanocą. Dopiero w roku 1398 papież Urban VI zaliczył uroczystość Bożego Ciała do głównych świąt kościelnych.

W Polsce pierwsza diecezją, która wprowadziła święto Bożego Ciała była diecezja krakowska. Stało się to w roku 1320 za sprawą bpa Nankera. Należało ono do głównych świąt obchodzonych przez lud. Pierwszy natomiast opis Bożego Ciała spotykamy w „Ordinale Plocense” z XIV w. oraz we Wrocławiu. Natomiast śpiew Ewangelii  przy czterech ołtarzach pojawia się około 1430 roku w diecezji płockiej. Oficyna krakowska może się poszczycić zbiorem pieśni na Boże Ciało – „Pieśń czasu procesji z Ciałem Pańskim” z roku 1580.Nazwy

Papież Urban IV ustanawiając uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa określa je jako pamiątkę bardziej uroczystą i świąteczna, w porównaniu z sakramentalną pamiątka uobecniająca się w codziennej Mszy św. Używa także innego określenia: „Święto Najświętszego Ciała naszego Pana Jezusa Chrystusa”, a synod z Liege (1288r.) używa sformułowania: „ Święto Eucharystii”.

Formularz mszalny

Ułożenie formularza mszalnego i brewiarzowego przypisuje się św. Tomaszowi z Akwinu.  Jest on dostępny w źródłach już z XIV wieku.

Procesja Bożego Ciała

Bulla papieska wprowadzająca uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa nic nie wspomina o procesji w tym dniu. Do powstania jej przyczyniło się wiele czynników.

W chrześcijaństwie powstały pierwotnie procesje błagalne, i to one poprzedziły dzisiejsze procesje w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. W średniowieczu procesje błagalne cieszyły się wielkim uznaniem i były wyrazem pobożności ludu. Znaczenie procesji wzrosło, gdy dołączono do niego noszenie Najświętszego Sakramentu w monstrancji.

Trzeba zauważyć, że początkowo noszono wodę pobłogosławioną, krzyże czy też relikwie. Celem tych procesji było uproszenie Bożego błogosławieństwa dla ludzi i błogosławieństwo urodzaju. Noszenie Najświętszego Sakramentu w monstrancji, pyxis, czy też w cyborium upowszechniono w Koloni w latach 1274-1279. Już wówczas istniały pewne elementy procesji znane nam dzisiaj: zatrzymywanie się w czterech określonych miejscach (stacje), odczytanie Ewangelii, błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem.

Wśród przyczyn, które kształtowały powstanie procesji Bożego Ciała trzeba wymienić:

  • procesje z relikwiami i ich ukazywanie

  • pragnienie oglądania hostii.

  • zanoszenie komunii chorym


P. Browe stwierdza, że procesja z Najświętszym Sakramentem pojawiła się w wieku XIV i była z tym związana. Od XIII wieku wymagano, aby w tych procesjach brali udział czynny również wierni. Wiązało się to z towarzyszeniem kapłanowi w drodze z kościoła do chorego i powrotu. Stąd też zabierano druga hostie.

Pierwsza procesja odbyła się w Kolonii w klasztorze św. Gereona, gdzie obok Najświętszego Sakramentu niesiono relikwiarz i koronę św. Heleny. Procesja miała miejsce przed sumą, na przedzie niesiono hostię w pyxis, za nią podążali klerycy.

W oficjalnym rzymskich księgach liturgicznych procesja Bożego Ciała pojawia się „Ceremoniale episcoporum” z 1600 oraz w „Rituale Romanum” z 1614r. Natomiast dokładny opis procesji w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa zawiera „Ceremonilae canonicorum” z 1658r.

W encyklice „Mysterium fidei” papież Paweł VI przypomina: „Kult uwielbienia, należny sakramentowi Eucharystii, okazywał zawsze i okazuje Kościół katolicki nie tylko w czasie obrzędów Mszy świętej, ale i poza nią, przez jak najstaranniejsze przechowywanie konsekrowanych Hostii, wystawianie ich do publicznej adoracji wiernych i obnoszenie w procesjach”.

Stacje procesji

Procesja składa się tradycyjnie z czterech stacji. Przy pierwszej uświadamiamy sobie, ze Eucharystia jest Ofiarą. Ewangelia przypomina o Krwi Nowego Przymierza, która została wylana na odpuszczenie grzechów (Mt 26,17-19.26-29). Wspólna modlitwa koncentruje się wokół tematu godnego składania ofiary Najwyższemu Majestatowi. Stacja druga – „Eucharystia jest pokarmem duszy”, w Ewangelii przypomina cudowne rozmnożenie chleba (Mk 8,1-9). Modlitwa do Boga zanoszona  jest w intencji, aby Pan Bóg, nas zachował od braku pokarmu duchowego i cielesnego oraz od wszelkich klęsk. Stacja trzecia mówi o Eucharystii jako zadatku życia wiecznego. Słowo Boże przypomina scenę podążania uczniów do Emaus, którzy rozpoznali Pana przy łamaniu chleba (Łk 24,13-16.28-35). W pokornej modlitwie Kościół prosi, aby Eucharystia była dla każdego wierzącego zadatkiem życia wiecznego. Czwarta stacja ukazuje Eucharystię budującą jedność Kościoła. Ewangelia przywołuje wydarzenia z Wieczernika, w którym Chrystus zanosi za swoich uczniów modlitwę do Ojca, aby stanowili jedno (J 17,20-26). Przewidziana obrzędami modlitwa jest prośbą do Boga, aby uwolnił nas od grzechów i zjednoczył wszystkich, którzy posilają się Najświętszym Sakramentem.

Uroczystość Bożego Ciała w religijności polskiej

Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii” w numerach 160-165 podejmuje zagadnienie uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi w odniesieniu do święta, pobożności eucharystycznej, procesji Bożego Ciała, a także adoracji eucharystycznej.

Liturgia jest wtedy piękna, gdy jest sprawowana zgodnie z przepisami Kościoła i według wyznaczonych norm. Dyrektorium w nr 162 mówi, że procesja w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa stanowi formę wzorcową procesji eucharystycznych. W rzeczywistości przedłuża ona celebrację Eucharystii (...) poprzez procesję lud chrześcijański składa publiczne świadectwo swej wiary i pobożności wobec Najświętszego Sakramentu. Wierni rozumieją i kochają procesje Bożego Ciała. Czują się wtedy ludem Boga pielgrzymującym wraz ze swoim Panem i wyznającym wiarę w Tego, który rzeczywiście stał się bogiem z nami.

Oktawa uroczystości Bożego Ciała

            Oktawa uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa jest szczególnym czasem łaski. Dlatego Kościół zachęca by nie marnować okazji do zdobycia tych łask i jak najpełniej z nich korzystać. Na zakończenie oktawy w wielu miejscach w Polsce uczestnicy przynoszą ze sobą wianki uplecione z różnych ziół i kwiatów. Małe wianuszki – według tradycji – zawieszane nad oknami, nad drzwiami u wrót stodół, stajen i obór, miały zapobiegać burzom, piorunom, gradom.

Odpust związany z uroczystością

Warto pamiętać, że z dniem Bożego Ciała związana jest łaska odpustu. Odpust zupełny pod zwykłymi warunkami (stan łaski uświęcającej, przyjęcie Komunii świętej i modlitwa w intencjach Ojca świętego) może uzyskać każdy, kto odmówi modlitwę: „Przed tak wielkim Sakramentem” (Modlitwa ta odmówiona w innym czasie umożliwia uzyskanie odpustu cząstkowego).

(fot.: Darek Delmanowicz / PAP)


Dawid Czaicki


www.sluzmypanu.pl


 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz